سازمان بهداشت جهانی، آسپارتام (شیرین‌کننده نوشابه‌های رژیمی) را به‌عنوان یک ماده «احتمالاً سرطان‌زا» طبقه‌بندی کرد

مرکز تحقیقات سرطان سازمان بهداشت جهانی پس از بررسی سه پژوهش، یک ارتباط احتمالی میان آسپارتام و نوعی از سرطان کبد را شناسایی کرده است.

آسپارتام، شیرین‌کننده مصنوعی محبوب، توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO) به‌عنوان یک ماده «احتمالاً سرطان‌زا» طبق‌بندی شد. بااین‌وجود، مصرف آن در سطحی که در گذشته مورد توافق قرار گرفته بود، بی‌خطر باقی می‌ماند. علاوه‌براین، به گفته مرکز تحقیقات سرطان سازمان بهداشت جهانی، این تصمیم براساس شواهد محدود گرفته شده و به تحقیقات بیشتری نیاز است.

کمتر از یک ماه پیش رویترز در گزارشی اعلام کرد که سازمان بهداشت جهانی آسپارتام را به فهرست مواد «احتمالاً سرطان‌زا برای انسان» اضافه می‌کند. حالا مرکز تحقیقات سرطان سازمان بهداشت جهانی (IARC) پس از بررسی سه پژوهش بزرگ که در آمریکا و اروپا انجام شده‌اند، یک ارتباط احتمالی میان آسپارتام و نوعی از سرطان کبد به نام «کارسینوم هپاتوسلولار» را شناسایی کرده است.

تصمیم‌گیری براساس شواهد محدود

دکتر «ماری شوبائر-بریگان»، یکی از مقامات ارشد IARC، تأکید کرده است که طبقه‌بندی آسپارتام به‌عنوان یک ماده احتمالاً سرطان‌زا براساس شواهد محدودی انجام شده است. به گفته شوبائر-بریگان، این احتمال وجود دارد که سه تحقیق مورد بررسی IARC تحت تأثیر عواملی مانند شانس، سوگیری یا سایر اشتباهات و نقص‌ها قرار داشته باشند. به باور او، برای تعیین این موضوع که آیا مصرف آسپارتام باعث سرطان می‌شود یا خیر، به تحقیقات بیشتری نیاز است.

شوبائر-بریگان در جمع خبرنگاران و پیش از اعلام عمومی قرارگیری آسپارتام در فهرست مواد احتمالاً سرطان‌زا به این موضوع اشاره کرد که چنین موضوعی را نباید به‌عنوان یک بیانیه مستقیم برای خطرناک‌بودن آسپارتام درنظر گرفت:

«این موضوع نباید به عنوان یک بیانیه مستقیم که می‌گوید یک خطر سرطان‌زایی شناخته‌شده در مصرف آسپارتام وجود دارد، درنظر گرفته شود. به نظر ما، چنین موضوعی درواقع بیشتر یک فراخوان برای جامعه پژوهشگران است تا تلاش کنند خطر سرطان‌زایی را که ممکن است ناشی از مصرف آسپارتام باشد یا نباشد، روشن‌تر کرده و بهتر درک کنند.»

سازمان غذا و داروی آمریکا شیرین‌کننده نوشابه‌های رژیمی را سرطان زا نمی‌داند

سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) نتیجه‌گیری IARC مبنی بر اینکه آسپارتام یک ماده احتمالاً سرطان‌زا محسوب می‌شود را قبول ندارد. درحقیقت FDA در سال 2021 شواهد یکسان با IARC را مورد بررسی قرار داد و در آن نقص‌های قابل‌توجهی را شناسایی کرد.

سخنگوی FDA می‌گوید این سازمان نگرانی درباره مصرف آسپارتام تحت شرایط تأییدشده ندارد:

«آسپارتام یکی از مواد افزودنی در تأمین غذای انسان است که مورد بررسی زیادی قرار گرفته. زمانی که آسپارتام تحت شرایط تأییدشده استفاده شود، دانشمندان FDA نگرانی درباره آن نخواهند داشت.»

کمیته مشترک تخصصی افزودنی‌های غذایی (JECFA) هم می‌گوید که شواهد فعلی که از ارتباط میان مصرف آسپارتام و بروز سرطان در انسان حمایت می‌کند، قانع‌کننده نیست. JECFA یک گروه بین‌المللی متشکل از دانشمندان سازمان جهانی بهداشت و سازمان ملل است که درباره میزان مصرف ایمن محصولات غذایی توصیه ارائه می‌کند.

به گفته JECFA، مصرف آسپارتام درصورتی‌که روزانه از 40 میلی‌گرم به‌ازای هر کیلوگرم از وزن بدن تجاوز نکند، بی‌خطر است. سازمان غذا و داروی آمریکا این میزان را 50 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن اعلام کرده است.