شیرین‌کننده‌های مصنوعی این روزها در میان مردم بسیار محبوب‌اند؛ اما پژوهش اخیر محققان هشداری جدی درباره‌ی این ترکیبات به‌همراه دارد.
شیرین‌کننده‌ی مصنوعی سوکرالوز که با نام اسپلندا (Splenda) به بازار عرضه می‌شود، در محصولاتی مانند نوشیدنی گازدار رژیمی و آدامس به‌طور‌گسترده استفاده می‌شود. براساس مطالعه‌ای جدید، این محصول می‌تواند به مواد DNA داخل سلول‌های ما آسیب برساند.
به‌گزارش ساینس‌آلرت، ازآن‌جاکه DNA حاوی کدهایی است که وظیفه‌ی چگونگی رشد و حفاظت از بدن ما را برعهده دارند، چنین آسیبی مشکلی جدی به‌شمار می‌آید که می‌تواند مشکلات متعدد سلامتی را برایمان به‌همراه داشته باشد. نگرانی پژوهشگران در این زمینه بسیار جدی است. آنان اکنون از سازمان‌های استاندارد غذا می‌خواهند تا وضعیت ایمنی شیرین‌کننده‌ی یادشده را بررسی کنند.
اصطلاح فنی کاربردی برای موادی که DNA را می‌شکنند، ژنوتوکسیک است و مطالعه‌ی اخیر به‌طورخاص سوکرالوز-۶-استات را بررسی کرده است. طبق مطالعه‌ای که سال ۲۰۱۸ روی موش‌ها انجام شد، این ترکیب شیمیایی زمانی تولید می‌شود که سوکرالوز خورده و در بدن متابولیزه شود.
سوزان شیفمن، مهندس زیست‌پزشکی از دانشگاه ایالتی کارولینای شمالی می‌گوید: «سازمان ایمنی غذایی اروپا (EFSA) به‌منظور درنظر‌گرفتن همه‌ی جوانب این موضوع، آستانه‌ی نگرانی سم‌شناسی برای همه‌ی مواد ژنوتوکسیک را ۰٫۱۵ میکروگرم در روز برای هر فرد در نظر گرفته است.»
به‌گفته‌ی شیفمن، مطالعه‌ی آن‌ها نشان می‌دهد که مقدار کمی از سوکرالوز-۶-استات در یک نوشیدنی روزانه که با این ماده شیرین شده است، از استاندارد تعیین‌شده فراتر می‌رود. او تأکید می‌کند که این مقدار حتی میزان سوکرالوز-۶-استات تولیدشده در بدن به‌عنوان متابولیت پس از مصرف را نیز به‌حساب نمی‌‌آورد.
به‌عبارت‌دیگر، سوکرالوز-۶-استات قبل از مصرف در این نوشیدنی‌ها وجود دارد؛ اما حتی بیشتر از این مقدار هم پس از مصرف در معده‌ی ما تولید می‌شود. سوکرالوز در‌واقع از نسخه‌ی اصلاح‌شده‌ی سوکرالوز-۶-استات به‌دست می‌آید که از سنتز قند ساکارز تولید می‌شود.
محققان در این مطالعه مجموعه‌ای از آزمون‌های آزمایشگاهی را روی سلول‌های خونی انسان و بافت دیواره‌ی روده انجام دادند تا واکنش بدن به سوکرالوز و ترکیب سوکرالوز-۶-استات را مشاهده کنند. در این پژوهش، آزمایش‌هایی نیز روی فعالیت ژنتیکی سلول‌های روده انجام شد. تمام این آزمایش‌ها از روش‌های تحلیل استاندارد برای تشخیص آسیب DNA استفاده می‌کردند.
آزمایش‌های انجام‌شده نشان‌دهنده‌ی سازوکارهای ژنوتوکسیک و کلاستوژنیک (رشته‌های شکستن DNA) بودند و افزایش ژن‌های مرتبط با التهاب و استرس اکسیدکننده و سرطان را نیز تأیید می‌کردند. علاوه‌بر‌این، پوشش روده طی این آزمایش‌ها آسیب دیده بود.
شیفمن می‌گوید: «ما به این نتیجه رسیدیم که هر دو ماده‌ی شیمیایی ساکارز و سوکرالوز-۶-استات باعث بروز «نشتی روده» می‌شوند.» به‌گفته‌ی وی، این مواد شیمیایی دراصل دیواره‌ی روده را نفوذپذیرتر می‌کنند و به «اتصالات محکم» یا خطوط اتصالی که در آن‌ها سلول‌های دیواره‌ی روده به یکدیگر متصل می‌شوند، آسیب می‌رسانند.
روده‌ی نشت‌کننده بدین‌معنا است که مواد غذایی نیمه‌هضم‌شده و سموم می‌توانند به جریان خون نفوذ کنند. این وضعیت به‌دلایل مختلفی ایجاد می‌شود و می‌تواند عواقبی را برای بسیاری از قسمت‌های بدن به‌همراه داشته باشد.
محققان به پشتوانه‌ی مطالعه‌ی جدید هشدار می‌دهند که مردم باید مصرف سوکرالوز و مواد غذایی حاوی این ترکیب را متوقف کنند. پیش‌از‌این و براساس تحقیقاتی که نشان می‌داد سوکرالوز بدون ایجاد هیچ تغییری از بدن دفع می‌شود، این ماده تأییدیه‌ی نظارتی دریافت کرده بود؛ اما یافته‌های جدید با نتایج قبلی در تناقض هستند.
تأییدیه‌ی نظارتی قبلی سوکرالوز اکنون به بازنگری نیاز دارد. محققان بر این باورند که تحقیقات بیشتر می‌تواند اثرهای خطرناک بالقوه‌ی قرارگرفتن در‌معرض سوکرالوز-۶-استات را با دقت بیشتری بررسی کند.
طبق گفته‌های شیفمن، پژوهش اخیر باعث ایجاد نگرانی‌هایی درباره‌ی تأثیرات بالقوه‌ی سوکرالوز و متابولیت‌های آن روی سلامتی شده است. او در‌ادامه می‌گوید: «زمان آن فرارسیده است که وضعیت ایمنی و نظارتی سوکرالوز را بررسی کنیم؛ زیرا شواهد نشان می‌دهند که این ماده خطرهای زیادی دارد.»
این تحقیق در ژورنال سم‌شناسی و بهداشت محیط منتشر شده است.
