فهرست مطالب
Toggleاحتمالا بیدارشدن در صبح و دلکندن از رختخواب، یکی از سختترین کارهایی است که بهمحض بازکردن چشمان خود مجبور به انجام آن هستید؛ اما بهتر است بدانید که شما تنها نیستید و افراد بسیار زیادی در دنیا با چنین مشکلی دستوپنجه نرم میکنند.
سخت بیدارشدن از خواب مشکلی نیست که بتوان ساده از کنار آن گذشت؛ چراکه گاهی اوقات همین موضوع بهظاهر ساده، عواقب بسیار سنگینی را برای شما بهدنبال خوهد داشت. در این مقاله از زومیت به بررسی دلایل این موضوع خواهیم پرداخت و به شما خواهیم گفت که برای رفع این مشکل چه کارهایی میتوانید انجام دهید.
چرا صبحها سخت از خواب بیدار میشویم؟
سخت بیدارشدن از خواب یکی از مشکلات رایج در بین مردم دنیا است. علاوهبر این احساس گیجی و خوابآلودگی بعد از بیدارشدن هم یک موضوع کاملا طبیعی است؛ اما اگر همیشه و حتی درصورت داشتن خواب کافی، سخت از خواب بیدار میشوید یا تمام روز را با احساس خوابآلودگی سر میکنید، بهتر است این موضوع را با یک پزشک درمیان بگذارید. در ادامه به معرفی برخی از رایجترین دلایل سخت بیدارشدن از خواب میپردازیم:
اینرسی خواب
اینرسی یا لختی خواب به وضعیتی گفته میشود که بدن پس از بیدارشدن از خواب در آن قرار میگیرد. در این وضعیت، شما بلافاصله پس از بیدارشدن با احساس گیجی، تمایل به خواب مجدد و حتی اختلال شناختی مواجه میشوید. اینرسی خواب معمولا بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه طول میکشد؛ البته گاهی اوقات این وضعیت ممکن است تا ساعتها شما را درگیر کند.
هنوز بهطور کامل مشخص نشده است که چه عواملی سبب ایجاد اینرسی در افراد میشوند؛ اما براساس تحقیقات انجامشده هنگام بیدارشدن از خواب، جریان خود به مغز کاهش مییابد و این موضوع به کاهش سطح هورمون آدنوزین در بدن منجر میشود. آدنوزین، هورمون حامل انرژی در بدن است و نقش بسیار مهمی در کاهش احساس خوابآلودگی دارد.
اینترسی خواب برای هر کسی ممکن است اتفاق بیفتد؛ ولی افرادی که با مشکلات سلامتی خاص دستوپنجه نرم میکنند یا افرادی که اخیرا چرخه خواب آنها دچار اختلال شده بیشتر از سایرین در معرض تجربهی این وضعیت قرار دارند.
کمخوابی
یکی از دلایل بسیار ساده و البته رایج سخت بیدارشدن از خواب این است که نیاز بدن به خواب برطرف نشده است؛ بهعبارت سادهتر شما کسر خواب دارید و همین موضوع نیز بیدارشدن از خواب را برایتان دشوار میکند. نیاز هر فردی به خواب متفاوت است؛ اما براساس اعلام آکادمی پزشکی خواب آمریکا، بزرگسالان حداقل به ۷ ساعت خواب شبانه نیاز دارند.
مشکل کمبود خواب فقط با خواب کافی حل میشود و هیچ راه دیگری برای برطرفکردن عوارض آن وجود ندارد. پس از جبران این کمبود، حال بسیار بهتری خواهید داشت و کمتر درگیر مشکلاتی مانند اینرسی یا سخت بیدارشدن از خواب خواهید شد.
اختلال در چرخهی شبانهروزی
چرخهی شبانهروزی که با نامهای چرخهی زیستشناختی و چرخهی بیولوژیکی هم شناخته میشود، چرخهای ۲۴ ساعته است که قسمتی از ساعت درونی بدن شما را تشکیل میدهد. این چرخه، زمان خواب و بیداری بدن را تعیین کرده و کمک میکند تا عملکردهای حیاتی در بدن به شکلی مطلوب انجام شوند.
برهمخوردن چرخهی شبانهروزی یکی دیگر از دلایل بسیار مهمی است که باعث میشود شما سخت از خواب بیدار شوید و پس از بیدارشدن نیز احساس کسالت و خوابآلودگی داشته باشید. دلایل زیر باعث ایجاد اختلال در چرخهی شبنهروزی شده و بیدارشدن از خواب را به یکی از سختترین کارهای روزمرهی شما تبدیل میکنند:
- برنامههای درسی مراکز آموزشی
- برنامهی کاری افراد شاغل در شیفتهای چرخشی یا شیفت شب
- پرواززدگی یا جت لگ
اختلالات خواب
گاهی اوقات دلیل سخت بیدارشدن از خواب، به وجود اختلالات خواب مربوط میشود و برای رفع آن حتما باید با یک پزشک مشورت کرد.
هایپرسومنیای ایدئوپاتیک یا پرخوابی، یکی از انواع اختلالات خواب است که باعث میشود تا شما صبحها سختتر از خواب بیدار شوید و درطول روز هم احساس خوابآلودگی شدیدی داشته باشید. افراد مبتلا به این اختلال علاوهبر اینکه بهسختی از خواب بیدار میشوند، باوجود داشتن خواب شبانهی کافی، باز هم درطول روز بهشدت خوابآلوده هستند و حتی ممکن است بهصورت ناگهانی بخوابند.
از دیگر اختلالات خواب میتوان به اختلال «حمله خواب» یا نارکولپسی (Narcolepsy) اشاره کرد. این اختلال، موجب کمخوابی درطول شب میشود؛ بنابراین صبح روز بعد بهسختی از خواب بیدار میشوید و درطول روز هم خسته و خوابآلود خواهید بود.
اختلال دیگری که ممکن است باعث سخت بیدارشدن شما شود، آپنه انسدادی خواب (Obstructive sleep apnea) نام دارد. این اختلال، سبب گرفتگی نفس در طول شب شده و کیفیت خواب را کاهش میدهد؛ درنتیجه صبح روز بعد بهسختی میتوانید از خواب بیدار شوید و احساس خستگی میکنید.
در کنار اختلالات خواب، برخی از بیماریها نیز میتوانند کیفیت خواب شبانه را تحتتاثیر قرار دهند و بیدارشدن از خواب را به کاری سخت تبدیل کنند. بیماریهای قلبی، آرتریت، کمردرد و تمام بیماریهای مزمنی که به افزایش التهاب در بدن منجر میشوند، کیفیت خواب شبانه را بهشدت کاهش میدهند؛ علاوهبر بیماریهای جسمی، مشکلات روانی مانند اضطراب و افسردگی هم اختلالات خواب را بههمراه دارند.
چهکار کنیم که صبحها راحتتر از خواب بیدار شویم؟
شکی در این نیست که وقتی روزتان را باانرژی و البته بهموقع شروع کنید، روز مفیدتری خواهید داشت و بهتر خواهید توانست به برنامههای خود پایبند باشید. برای رسیدن به چنین شرایطی میتوانید از چند راهکار بسیار ساده اما موثر استفاده کنید:
برنامهی دقیقی برای خواب و بیداری خود داشته باشید
داشتن یک برنامهی منظم برای ساعات خواب و بیداری، یکی از سادهترین کارهایی است که با انجام آن میتوانید صبحها راحتتر از خواب بیدار شوید. این برنامه، بخشی از بهداشت خواب خوب بهشمار میرود و به شما کمک میکند تا خواب راحتی داشته باشید و صبحها نیز راحتتر از خواب بیدار شوید.
نکتهی بسیار مهم درمورد داشتن برنامهی منظم و دقیق برای ساعت خواب و بیداری این است که همیشه باید به این برنامه پایبند باشید و حتی تعطیلات آخر هفته نیز از آن پیروی کنید؛ چراکه حتی یک روز خواب بیشتر نظم خواب شما را بههم میریزد و تمام زحماتتان را به باد خواهد داد.
با نور طبیعی خورشید آشتی کنید
نور طبیعی روز به تنظیم چرخهی شبانهروزی بدن کمک میکند؛ بنابراین اجازه دهید که صبحها نور خورشید به اتاق شما بتابد تا راحتتر بتوانید از خواب بیدار شوید. این نور، علاوهبر اینکه کمک میکند تا راحتتر از خواب بیدار شوید، درطول روز نیز شما را سرحالتر و شادابتر نگه میدارد.
اگر در شرایطی قرار دارید که نمیتوانید از نور طبیعی روز برای سرحالشدن استفاده کنید، بهتر است در معرض نورهای روشن داخل خانه قرار بگیرید. این نورها هم به شما کمک خواهند کرد تا کمتر احساس خستگی و خوابآلودگی داشته باشید.
دستوصورتتان را با آب خنک بشویید
شستن دست و صورت پس از بیدارشدن، یکی از عادتهایی است که از کودکی با آن بزرگ شدهایم؛ اما این عادت قدیمی فقط برای حفظ بهداشت و پاکیزگی نیست و به سرحالترشدن ما نیز کمک میکند.
تحقیقات نشان میدهند که شستن دستوصورت بعد از بیدارشدن از خواب کمک میکند تا احساس هوشیاری بیشتری داشته باشید؛ بنابراین اگر میخواهید زودتر از شر احساس خوابآلودگی راحت شوید، بهمحض بیدارشدن از خواب دستوصورت خودتان را با آب خنک بشویید.
از گزینهی اسنوز (Snooze) زنگ هشدار گوشی استفاده نکنید
تحقیقات اندکی درمورد استفاده از گزینهی اسنوز زنگ هشدار تلفن همراه وجود دارد؛ اما براساس پژوهشهای انجامشده استفاده از این گزینه و بهتعویضانداختن زنگ هشدار، اینرسی خواب را افزایش میدهد.
باوجود وسوسهبرانگیزبودن چند دقیقه خواب بیشتر، بهتر است این نکته را بدانید که بیدارشدن پس از زنگ اول بسیار راحتتر از این است که با زنگهای بعدی از خواب بیدار شوید. بهجای استفاده از گزینهی اسنوز، بهتر است ساعت خود را برای زمان دیرتری کوک کنید تا بتوانید کمی بیشتر بخوابید و با همان زنگ اول هم از خواب بیدار شوید.
اگر بیدارشدن با زنگ اول برایتان چالشبرانگیز است، میتوانید از یک راهکار بسیار ساده کمک بگیرید و ساعت یا گوشی تلفن همراه را جایی دورتر از خودتان قرار دهید. با اینکار مجبور خواهید بود که برای خاموشکردن ساعت از جای خود بلند شوید و زودتر به حالت هوشیاری برسید.
از قهوه یا چای غافل نشوید
حتما شما هم افرادی را دیدهاید که روز خود را با قهوه یا چای شروع میکنند. اینکار، چیزی فراتر از یک عادت ساده است و تحقیقات علمی پژوهشگران هم اثرات مفید آن را ثابت کردهاند.
بررسیها نشان میدهند که مصرف چای یا قهوه در ساعات اولیهی صبح تاثیر بسیار زیادی در غلبهبر اینرسی خواب دارد. کافئین موجود در این نوشیدنیها، با مسدودکردن گیرندههای آدنوزین در بدن به کاهش خوابآلودگی شما کمک میکند و سبب میشود تا روز خود را با انرژی بیشتری شروع کنید.
روز خود را با صبحانه سالم شروع کنید
اگر نمیخواهید تمام طول روز را با حالتی خسته و خوابآلود سپری کنید، وعدهی صبحانه را جدی بگیرید. یک صبحانهی سالم و مقوی، از مهمترین عوامی است که به شما کمک میکند تا انرژی خود را درطول روز بالا نگه دارید و احساس خوابآلودگی نکنید.
براساس بررسیهای محققان، افرادی که بهطور منظم صبحانهی مقوی مصرف میکنند نسبت به افرادی که عادت به مصرف صبحانه ندارند، صبحها راحتتر از خواب بیدار میشوند و پس از بیدارشدن از خواب نیز خلقوخوی بهتری دارند. علاوهبر این حذف صبحانه ممکن است چرخهی خواب و بیداری شما را نیز مختل کند.
در انتخاب صدای زنگ هشدار خود وسواس بهخرج دهید
احتمالا بهنظرتان صدای زنگ هشداری که صبحها شما را از خواب بیدار میکند، موضوع بسیار کماهمیتی است؛ اما تحقیقات نشان میدهند که این صدا، ارتباط مستقیمی با اینرسی خواب دارد و نقش بسیار مهمی در راحت بیدارشدن شما ایفا میکند.
برای اینکه صبحها راحتتر از خواب بیدار شوید و پس از بیدارشدن نیز سریعتر هوشیاری خود را بهدست آورید، بهتر است از آهنگهای ملایم و زیبا بهعنوان زنگ هشدار استفاده کنید. زنگهای هشدار خشن و بیروح هیچچیزی جز خلقوخوی بد و احساس کسالت درطول روز برای شما بههمراه نخواهند داشت.
به اندازه کافی بخوابید
یکی از سادهترین دلایلی که باعث میشود صبحها بهسختی از خواب بیدار شوید و درطول روز نیز احساس خوابآلودگی کنید، نداشتن خواب شبانهی کافی است. کمبود خواب شبانه را نمیتوانید با چند دقیقه خواب بیشتر در ابتدای صبح جبران کنید؛ بنابراین بهجای چرتهای کوتاه پس از صدای زنگ، بهدنبال راهی برای خواب شبانهی بیشتر و باکیفیتتر باشید.
ورزش کنید
ورزش منظم فواید بسیار زیادی برای سلامتی دارد که یکی از آنها کمک به کیفیت خواب است. مطالعات نشان میدهند که داشتن برنامهی ورزشی منظم به افراد کمک میکند تا سریعتر به خواب بروند و خواب طولانیتری داشته باشند. این موضوع درنهایت به افراد کمک میکند تا صبحها راحتتر از خواب بیدار شوند.
متخصصین خواب توصیه میکنند که برای بهرهمندی از فواید ورزش، اکثر روزهای هفته حداقل ۳۰ دقیقه ورزش روزانه را در برنامهی خود قرار دهید؛ البته آنها درکنار این پیشنهاد، توصیه میکنند که ۲ تا ۳ ساعت قبل از خواب از انجام ورزشهای سنگین پرهیز کنید. بهگفتهی این افراد، ورزش سنگین قبل از خواب باعث میشود تا دیرتر به خواب فرو روید و صبحها سختتر از خواب بیدار شوید.
بهترین برنامههای مدیریت چرخهی خواب
یکی از مهمترین دلایلی که باعث میشود صبحها سخت از خواب بیدار شوید یا پساز بیدارشدن از خواب احساس خستگی کنید، کیفیت پایین خواب شبانه است. خوشبختانه پیشرفت تکنولوژی در این زمینه هم به کمک ما آمده و امروزه به برنامههایی دسترسی داریم که کیفیت خوابمان را بهدقت رصد میکنند.
این برنامهها به ما کمک میکنند تا علاوهبر ردیابی دقیق کیفیت خواب، اطلاعات لازم را نیز جمعآوری کنیم و در اختیار یک متخصص قرار دهیم تا به ما در بهبود کیفیت خوابمان کمک کند. در ادامه با برخی از بهترین برنامههای ردیاب خواب آشنا خواهیم شد:
SleepScore
SleepScore یکی از پیشرفتهترین برنامههای ردیاب خواب است و از فناوری سونار برای سنجش عادات خواب شما استفاده میکند. این برنامه، با ارسال امواج سونار از تلفن همراه شما، تنفس و صداهای دیگر بدنتان را هنگام خواب اندازهگیری و ارزیابی میکند. برای استفاده از این اپلیکیشن باید گوشی تلفن همراهتان را در سطحی بالاتر از تشک و پایهی آن را بهسمت خودتان قرار دهید.
نسخهی رایگان این برنامه، امکاناتی مانند: ردیابی خواب، زنگ هشدار هوشمند، تنظیم هدف، نظارت بر نور و صدا، یادآوری زمان خواب و امتیاز خواب را در اختیار کاربران خود قرار میدهد. برای بهرهمندی از امکاناتی چون تجسم الگوهای خواب، دسترسی به گزارشهای پزشک و آموزش خواب باید از نسخهی پولی این برنامه استفاده کنید.
امکان همگامسازی با ابزارهایی مانند ساعت هوشمند، ارائهی تجزیهوتحلیلهای ساده از الگوی خواب کاربر و اندازهگیری میزان نور و صدای موجود در اتاق خواب برای تعیین سطح بهینهی این موارد از مهمترین نقاط قوت این برنامه بهشمار میروند.
SleepWatch
SleepWatch یکی دیگر از برنامههای کاربردی ردیاب خواب محسوب میشود که برای سیستمعامل iOS طراحی شده است. این برنامه بهطور خودکار دادهها را از اپلواچ کاربر جمعآوری میکند و تجزیهوتحلیل بسیار دقیقی را از کیفیت خواب در اختیار وی قرار میدهد. جمعآوری خودکار دادههای خواب توسط اسلیپواچ، این برنامه را به یکی از سادهترین برنامههای ردیاب خواب در دنیا تبدیل میکند.
اسلیپواچ، گزینههایی برای ردیابی رفتارهایی مانند غذاخوردن در اوخر شب و مصرف الکل نیز دارد که به کاربر در تشخیص رفتارهای ناسالمی که کیفیت خواب او را تحتتاثیر قرار میدهند کمک میکند.
++Sleep
++Sleep یکی از برنامههای رایگان ردیاب خواب است که الگوهای اولیهی خواب را با طراحی ساده و قابل درک در اختیار کاربران قرار میدهد. این برنامه برای سیستمعامل iOS طراحی شده و پس از همگامشدن با اپل واچ، بهصورت خودکار الگوی خواب شما را ردیابی میکند. افرادی که اپلواچ ندارند برای استفاده از این برنامه باید دادههای موردنیاز در مورد زمان خواب و بیداری خود را بهصورت دستی در آن وارد کنند.
این برنامه متوسط خواب روزانه، زمان خواب و تعداد دقایق بیداری را در اختیار کاربران خود قرار میدهد و با ارائهی نمرهی خواب خوب، به آنها کمک میکند تا تغییرات خواب خود را درطول زمان اندازهگیری کنند.
Sleep Cycle
Sleep Cycle با تجزیهوتحلیل صداهای ضبطشده مانند صدای خروپف و صحبتکردن، به شما کمک میکند تا الگوی خواب خود را با نگاهی ساده ارزیابی کنید. برای استفاده از این برنامه، هیچ نیازی به ابزارهایی مانند ساعت هوشمند ندارید. تنها کاری که باید انجام دهید این است که تلفن همراهتان را کنار خود قرار دهید.
باید قبل از رفتن به رختخواب این برنامه را روشن کنید و دادههای مربوط به زمان خواب و بیداری را بهصورت دستی وارد کنید. از آنجاییکه Sleep Cycle از بررسی صداهای مختلف برای شناسایی وضعیتهای خواب استفاده میکند، اگر در اتاق خواب خود تنها نباشید احتمال خطا در ارزیابیها وجود خواهد داشت. یکی از مهمترین نقاط قوت این برنامه، توانایی آن در شناسایی صداهای مختلف است.
PrimeNap
PrimeNap یکی دیگر از برنامههای رایگان ردیاب خواب است که برای سیستمعامل اندروید طراحی شده است. این برنامه، با ارائهی دادهها و نمودارهای بسیار مفید به شما کمک میکند تا طول و کیفیت خواب خود را اندازهگیری کنید. PrimeNap امکانات بسیار کاربردی و جذابی را در اختیار کاربران خود قرار میدهد که ازجملهی آنها میتوان به زنگ هشدار هوشمند و صداهای آرامبخش برای داشتن خواب آرام اشاره کرد.
یکی از بارزترین نقاط قوت PrimeNap این است که با نشاندادن الگوهای خواب، به شما کمک میکند تا با شناسایی مشکلات موجود، کیفیت خواب خود را بهبود بخشید. از دیگر نقاط قوت این برنامه میتوان به نمودار تجزیهوتحلیل کسری خواب در آن اشاره کرد که امکان برنامهریزی برای جبران کسری خواب را در اختیار شما قرار میدهد.
بهترین برنامههای هشدار ساعت برای افرادی که سخت از خواب بیدار میشوند
این روزها دیگر کمتر کسی از ساعتهای زنگدار برای بیدارشدن در صبح استفاده میکند. برنامههای تلفن همراه با امکانات ویژهای که در اختیار کاربران خود قرار میدهند، بهسادگی توانستهاند جای ساعتهای قدیمی را پر کنند. برخی از این برنامهها، مخصوص افرادی هستند که سخت از خواب بیدار میشوند و برنامههای عادی ساعت هشدار هیچ کمکی به آنها نمیکند. در ادامه با چند نمونه از بهترین برنامههایهشدار ساعت آشنا میشوید:
Walk Me Up
اگر برنامههای عادی ساعت هشدار نمیتوانند شما را از خواب بیدار کنند و خوابماندن در صبح به یکی از اتفاقات رایج زندگیتان تبدیل شده، بد نیست Walk Me Up را هم امتحان کنید. همانطور که از نام این برنامه هم پیدا است، پس از بهصدا درآمدن زنگ هشدار، شما باید چند قدم راه بروید تا صدای زنگ قطع شود.
این برنامه امکان تقلب را نیز از شما میگیرد و با شمردن تعداد قدمها، مطمئن میشود که شما واقعا درحال قدمزدن هستید. تعداد قدمهای موردنیاز برای خاموششدن صدای زنگ توسط خود کاربر تعیین میشود و شما میتوانید باتوجه به نیازی که دارید تعیین کنید که صدای زنگ پس از چند قدم قطع شود.
Alarmy
هرکسی پس از بیدارشدن از خواب برنامهی خاصی برای خود دارد؛ برخی افراد بلافاصله دوش میگیرند و برخی دیگر سری به آشپزخانه میزنند. برنامهی شما هرچه که باشد باید آن را برای Alarmy تعریف کنید تا پس از بهصدادرآمدن ساعت هشدار از شما بخواهد که عکسی از این مکان در برنامه بارگذاری کنید؛ درواقع صدای زنگ این برنامه تنها درصورتی قطع خواهد شد که شما عکسی از محلی که قبلا برای برنامه تعریف کردهاید، برای آن بفرستید.
هدف Alarmy این است که علاوهبر بیدارکردن شما، از شروع فعالیتهای صبحگاهی نیز مطمئن شود. این برنامه توصیه میکند که مکان هدف خود را جایی دور از رختخواب و با نور کافی انتخاب کنید.
I Can’t Wake Up
I Can’t Wake Up یکی از بهترین برنامههای ساعت هشدار برای افرادی است که بهسختی از خواب بیدار میشوند؛ چراکه بعد از روشنشدن صدای زنگ ذهن شما را مجبور به فعالیت میکند. این برنامه گزینههای مختلفی مانند تکاندادن گوشی، تکرار یک متن، حلکردن یک معمای ریاضی و… دارد و شما میتوانید گزینهی دلخواه خود را بهعنوان وظیفهی صبحگاهیتان انتخاب کنید.
I Can’t Wake Up این امکان را در اختیار شما قرار میدهد تا صدای زنگ هشدار را شخصیسازی و صدای مورد علاقهی خود را بهعنوان زنگ هشدار انتخاب کنید. شما همچنین میتوانید برای تکرارینشدن صدای زنگ، برای هر یک از روزهای هفته از زنگهای متفاوت استفاده نمایید.
Barcode Alarm Clock
برنامهی تعاملی و بسیار مفید دیگری که در این لیست به آن اشاره میکنیم Barcode Alarm Clock نام دارد. بعد از نصب این برنامه شما باید بارکد دلخواه خود را در آن اسکن کنید. این بارکد، تنها راهی است که میتوانید با اسکنکردن آن صدای زنگ هشدار را خاموش کنید؛ البته این برنامه یک گزینهی جایگزین هم در اختیار شما قرار میدهد تا بهجای اسکن بارکد، کد عددی آن را در قسمت مخصوص تایپ کنید.
Barcode Alarm Clock آدرنالین کافی برای بیدارشدن را وارد جریان خون شما میکند تا هرچهسریعتر روز خود را شروع کنید. تنها راه فریبدادن این برنامه، قراردادن بارکد موردنیاز درکنار رختخواب است؛ البته برای این مشکل هم میتوانید از بارکدی استفاده کنید که امکان چنین تقلبی با آن وجود نداشته باشد.
در این مقاله سعی کردیم تا دلایل سخت بیدارشدن در صبح را معرفی کرده و به شما بگوییم که چگونه میتوانید این مشکل را رفع کنید. با کمک راهکارهای ارائهشده در این مقاله و برنامههایی که به شما معرفی کردیم، صبحها راحتتر از خواب بیدار خواهید شد و روز خود را با انرژی بیشتری شروع خواهید کرد.
منبع : زومیت